مراکز پرورش و آموزش رهبران چین

مقدمه

حزب کمونیست چین دارای مدارس/آموزشگاه‌هایی است که از مقاطع مختلف دیپلم تا دکترا به مثابه اندیشکده عمل می‌کنند و وظیفه تربیت و ارتقا مهارت‌های کادر را بر عهده دارند. مدارس حزب نقش مهّمی در تربیت نیروهای متخصص و حرفه‌ای دارد. در ادامه بخشی از این مراکز معرفی می­شوند.

مدرسه مرکزی حزب کمونیست چین

مدرسه مرکزی حزب کمونیست چین مهم‌ترین و معتبرترین مؤسسه آموزشی در سیستم است. این مدرسه در طول سال دوره‌های مختلفی را برگزار می‌کند که مختص پنج نوع از اعضای کادر است:

• مدیران ارشد استانی و وزارت‌خانه‌ها: شامل دوره‌های کوتاه مدّت ۷-۱۰ روزه یا ۳-۶ ماهه یا ترم‌های یک‌ساله.
• شهرداران شهرهای بزرگ و بخش‌داری‌ها: شامل دوره‌های چهار و نیم ماهه.
• دبیران منتخب سطح کانتی‌ها: شامل دوره‌های چهار و نیم ماهه.
• کادرهای درگیر در امور قومیت‌ها: شامل دوره‌های شش‌ماهه، یک‌ساله یا دوساله.
• کادرهای جوان در سطح ملّی قبل از ارتقا به پست‌هایی همچون معاونت وزیر یا سطوح معادل آن: شامل دوره‌های مختلف.

علاوه بر این، کلاس‌های آموزشی تخصصی برای کادرهای استان‌های مرکزی و غربی، کادرهای شرکت‌های دولتی، کادر دپارتمان کاری جبهه متحد و کادرهای درگیر در امور تئوریک وجود دارد. هر ترم به‌طور متوسط ۱۶۰۰ کادر-دانشجو در این دوره‌های مختلف ثبت‌نام می‌شوند.

مدرسه مرکزی حزب دارای ۱۳۶۰ کارمند از جمله ۶۰۰ عضو هیئت‌علمی (حدوداً ۱۶۸ استاد تمام و ۱۵۹ دانشیار) است. این مدرسه دارای ۶ دوره دکتری و ۱۴ دوره کارشناسی ارشد است که گواهی‌نامه دولتی اعطا می‌کنند. اعضای هیئت‌علمی از دانشگاه‌های سراسر چین، از میان فارغ‌التحصیلان مؤسسات تحقیقات حزب و دولت استخدام می‌شوند. این مدرسه معمولاً توسط یکی از اعضای برجسته کمیته دائمی دفتر سیاسی-اجرایی حزب (پالیتبرو) اداره می‌شود. این مدرسه به سه بخش اصلی، هفت بخش آموزشی، یک اداره کل و دفتر تحقیقاتی و دو مؤسسه تحقیقاتی تقسیم می‌شود. این بخش‌های آموزشی عبارت‌اند از: (۱) بخش آموزش پیشرفته که مسئول دوره‌های آموزشی دوره‌ای برای اعضای کادر حزب در سطح وزیران و استانداران، دبیران حزب در سطح شهرداری و برخی از مدیران سطح کانتی‌ها است. (۲) بخش آموزشی منظم که مسئول آموزش کادرهای مناطق خودمختار سین‌کیانگ، تبت و سایر مناطق خودمختار است. (۳) بخش سوّم؛ مدرسه تحصیلات تکمیلی است که مسئول آموزش دانشجویان در سطح کارشناسی ارشد و دکترا است. علاوه بر این، آن هفت بخش آموزشی عبارت‌اند از: فلسفه، اقتصاد، سوسیالیسم علمی، تاریخچه حزب کمونیست، تشکیلات سازی حزبی، سیاست و حقوق و تاریخ‌ادبیات حزب کمونیست.

مانند همه ارگان‌های حزب، دفتر اداره کل، مرکز مدیریت و راهبری مدرسه مرکزی است. دفتر تحقیقات نیز زیر نظر اداره کل و دارای سه بخش فرعی است: (۱) دفتر تحریریه که در آن، اسناد داخلی و مرجع حزب کمونیست چین تهیه می‌شود (۲) دفتر تحقیقات که در آن، تحقیقات در خصوص امور حکمرانی محلی و ارگان‌های دولت / حزب صورت می‌گیرد و (۳) دفتر اسناد.

 

دو مؤسسه تحقیقات مدرسه مرکزی حزب کمونیست چین عبارت‌اند از: (۱) مؤسسه مطالعات استراتژیک بین‌المللی (International Strategic Studies Institute) و موسسه مطالعات مارکسیسم (Marxism Institute). قدمت دوّمی بیشتر از اوّلی است. چینی‌ها به آن‌ها مؤسسات دوقلو یا «یک ارگان، دو نمود» (one organ, two signs) می‌گویند. مؤسسات دوقلو دارای ۹ بخش تحقیقاتی هستند: دفاتر تحقیقاتی در مورد نظریه استراتژیک مارکسیستی، سیاست بین‌الملل، اقتصاد جهانی، سیاست خارجی چین، امور تایوان، هنگ‌کنگ، ماکائو و اندیشه مائو-دونگ، دفاتر آموزشی و پژوهشی حقوق بشر، تاریخ سیاسی و حقوقی و امور ایدئولوژیک سیاسی.

علاوه بر تدریس دروس در هر یک از موضوعات و انجام تحقیقات میدانی خاص خود، اعضای هیئت‌علمی مدرسه مرکزی حزب کمونیست مدت‌ها است که نقش مهمی را به‌عنوان اتاق فکر برای کمیته مرکزی و ارگان‌های عالی حزب ایفاء کرده‌اند. مدرسه مرکزی یک مؤسسه انتشارات بزرگ و برجسته دارد که هر ساله صدها کتاب مهم سیاسی، نظری و همچنین متون آموزشی غیرعمومی منتشر می‌کند که معمولاً به‌صورت طبقه‌بندی‌شده و برای تیراژ محدود یا استفاده داخلی هستند. علاوه بر این، حدود شش نشریه مهم نیز دارد:

۱- Study Times (Xuexi shibao 学习时报)

۲- Theoretical Trends (Lilun dongtai 理论动态)

۳- Cutting-Edge Theory (Lilun qianyan 理论前沿)

۴- Central Party School Journal (Zhonggong zhongyang dangxiao xuebao 中共中央 党校学报)

۵- Forum for China’s Party and Government Cadres (Zhongguo zhengdang ganbu luntan 中国政党干部轮运)

۶- Internal Reference of Ideology and Theory (Sixiang lilun neican 思想理论内参)

مدرسه ملّی مدیریت چین

مدرسه ملّی مدیریت چین (China National School of Administration) در پکن یک آموزشگاه جهت تربیت نیرو در سطح مقامات میانه و ارشد دولت چین است که مستقیماً زیر نظر شورای دولت اداره می‌شود. این مؤسسه در سال ۱۹۹۴ میلادی افتتاح شد. در واقع نام پیشین آن، مدرسه ملی مدیریت چین است امّا از سال ۲۰۱۰ میلادی به «آکادمی چینی حکمرانی» (Chinese Academy of Governance) تغییر نام داده است و از مارس ۲۰۱۸ میلادی ذیل مدرسه مرکزی حزب کمونیست چین ادغام شده است.

کارویژه اصلی این آکادمی عبارت است از: آموزش کارمندان استانی (وزارت‌خانه‌ها)، مدیران، کارمندان ارشد دولتی از دولت‌های هنگ‌کنگ و ماکائو و مدیران ارشد کشورهای خارجی، آموزش رهبران شرکت‌های کلیدی دولت، توسعه تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری مرتبط با رشته‌های اصلی دانشکده و پذیرش دانشجویان و کارآموزان بین‌المللی بر اساس مقررات دولتی؛ ایجاد و گسترش تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری مرتبط با رشته‌های اصلی دانشکده و پذیرش دانشجویان و کارآموزان بین‌المللی بر اساس مقررات دولتی؛ معرفی کارآموزان زبده به دولت‌های مرکزی و محلی و همچنین ادارات مربوطه؛ مطالعه و بررسی موضوعات مهم در زمینه آموزش خدمات عمومی و مشارکت در خطی مشی گذاری آموزش خدمات عمومی؛ گردآوری و ترجمه مواد آموزشی مدرسه ملّی مدیریت چین و منابع ذی‌ربط؛ راه‌اندازی تحقیقات در خصوص مسائل دولت مرکزی و نیازهای تدریس و مشاوره سیاستی به شورای دولت و وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مربوطه؛ همکاری با سایر وزارتخانه‌های ذی‌ربط برای هدایت آموزش خدمات عمومی برای مؤسسات محلی مدیریت دولتی از جمله مسئولیت برخی از برنامه‌های توسعه دانشکده؛ ترویج مبادلات و همکاری با مدارس و مؤسسات مدیریت دولتی، آژانس‌های مدیریت کارمندان دولت، سازمان‌های بین‌المللی مرتبط و جوامع دانشگاهی در سراسر جهان؛ و در نهایت این مدرسه در خصوص هر وظیفه‌ای که شورای دولت محول کند وظیفه دارد.

تعداد اعضای هیئت‌علمی و کارکنان کنونی ۳۸۴ نفر است که از این میان ۶۴ نفر دارای مدرک دکترا و ۶۷ نفر دارای مدرک کارشناسی ارشد هستند. این مدرسه از اصل ترکیب استاد پاره‌وقت و تمام‌وقت استفاده می‌کند؛ این مدرسه از پژوهشگران زبده برای پست تمام‌وقت و از کارکنان و مدیران باتجربه و کارشناسان ارشد دانشگاه‌ها و مؤسسات برای بخش پاره‌وقت استفاده می‌کند. رشته‌های این مدرسه عبارت‌اند از:

مدیریت دولتی، حقوق اداری، اقتصاد کلان، سیاست‌گذاری، رهبری، نظریات سیاسی پایه و سیستم‌های سیاسی.

این آکادمی به‌طور رسمی در ۱۳ ژانویه ۲۰۰۶ میلادی راه‌اندازی شد. این آکادمی زیر نظر مستقیم «کمیسیون نظارت و اداره دارایی‌های دولتی» تحت هدایت شورای دولت مرکزی چین است. از جمله اهداف آکادمی این است که یک اندیشکده کلاس اوّل / درجه یک بین‌المللی در زمینه ترتیب مدیران ارشد به جهت رشد اقتصادی باشد. از این‌رو سه وظیفه اصلی را برای خود تعریف کرده است:

• آموزش و تربیت؛ کارآموزان مدیران ارشد شرکت‌های دولتی و مؤسسات مالی هستند.
• تحقیقات علمی؛ تحقیقات متمرکز بر مسائل مشترکی است که شرکت‌کنندگان در دوره، شرکت‌ها و سازمان‌های آن‌ها در توسعه و مدیریت با آن مواجه هستند. نتایج تحقیق از یک‌سو برای هدایت آموزش‌وپرورش آکادمی و از سوی دیگر انتزاع تئوری‌های مدیریت مدرن ویژگی‌های چین استفاده خواهد شد.
• همکاری و مبادلات بین‌المللی؛ آکادمی برنامه‌های بین‌المللی به‌منظور آموزش توسعه می‌دهد مانند سازمان‌دهی شرکت‌کنندگان برای تحصیل در خارج از کشور، استخدام شرکت‌کنندگان خارجی برای آموزش و تحقیق علمی در آکادمی دالیان.

از آن جهت که کارآموزان این آکادمی، رده بالا هستند، دوره‌های دانشکده تمام‌وقت نیست بلکه بیشتر از سبک پاره‌وقت استفاده می‌کند. همچنین از کارشناسان و استادان خارجی دعوت می‌کند تا به همراه اعضای هیئت‌علمی چین به پژوهش‌های علمی بپیوندند. با این راهبرد، آکادمی دالیان، یک بانک هیئت‌علمی با بیش از ۷۰۰ نفر از مقامات عالی‌رتبه در دولت‌های مرکزی، استادان، متخصصان تحقیقات مدیریت اقتصاد ملی و مدیران اجرایی کسب و کار تشکیل داده است و از این میان بیش از ۱۰۰ نفر به‌طور فعال در برنامه‌های آموزشی با آکادمی همکاری فعال دارند. آکادمی قصد دارد تعداد استادان تمام‌وقت را از طریق استخدام در خارج از کشور در آینده افزایش دهد. این مجموعه‌های غنی به این صورت است که: مقامات دولتی درباره سیاست‌ها، کارشناسان اندیشکده درباره روندها، دانشگاهیان درباره نظریات، مدیران درباره نحوه اجرا تحقیق، بحث و گفت‌وگو می‌کنند.

آکادمی مدیریت کسب و کار دالیان

این آکادمی به‌طور رسمی در ۱۳ ژانویه ۲۰۰۶ میلادی راه‌اندازی شد. این آکادمی زیر نظر مستقیم «کمیسیون نظارت و اداره دارایی‌های دولتی» تحت هدایت شورای دولت مرکزی چین است. از جمله اهداف آکادمی این است که یک اندیشکده کلاس اوّل / درجه یک بین‌المللی در زمینه ترتیب مدیران ارشد به جهت رشد اقتصادی باشد. از این‌رو سه وظیفه اصلی را برای خود تعریف کرده است:

• آموزش و تربیت؛ کارآموزان مدیران ارشد شرکت‌های دولتی و مؤسسات مالی هستند.
• تحقیقات علمی؛ تحقیقات متمرکز بر مسائل مشترکی است که شرکت‌کنندگان در دوره، شرکت‌ها و سازمان‌های آن‌ها در توسعه و مدیریت با آن مواجه هستند. نتایج تحقیق از یک‌سو برای هدایت آموزش‌وپرورش آکادمی و از سوی دیگر انتزاع تئوری‌های مدیریت مدرن ویژگی‌های چین استفاده خواهد شد.

 

• همکاری و مبادلات بین‌المللی؛ آکادمی برنامه‌های بین‌المللی به‌منظور آموزش توسعه می‌دهد مانند سازمان‌دهی شرکت‌کنندگان برای تحصیل در خارج از کشور، استخدام شرکت‌کنندگان خارجی برای آموزش و تحقیق علمی در آکادمی دالیان.

از آن جهت که کارآموزان این آکادمی، رده بالا هستند، دوره‌های دانشکده تمام‌وقت نیست بلکه بیشتر از سبک پاره‌وقت استفاده می‌کند. همچنین از کارشناسان و استادان خارجی دعوت می‌کند تا به همراه اعضای هیئت‌علمی چین به پژوهش‌های علمی بپیوندند. با این راهبرد، آکادمی دالیان، یک بانک هیئت‌علمی با بیش از ۷۰۰ نفر از مقامات عالی‌رتبه در دولت‌های مرکزی، استادان، متخصصان تحقیقات مدیریت اقتصاد ملی و مدیران اجرایی کسب و کار تشکیل داده است و از این میان بیش از ۱۰۰ نفر به‌طور فعال در برنامه‌های آموزشی با آکادمی همکاری فعال دارند. آکادمی قصد دارد تعداد استادان تمام‌وقت را از طریق استخدام در خارج از کشور در آینده افزایش دهد. این مجموعه‌های غنی به این صورت است که: مقامات دولتی درباره سیاست‌ها، کارشناسان اندیشکده درباره روندها، دانشگاهیان درباره نظریات، مدیران درباره نحوه اجرا تحقیق، بحث و گفت‌وگو می‌کنند

آکادمی رهبری اجرایی در شهر جینگ. گانگ. شان

این آکادمی رهبری اجرایی در شهر جینگ. گانگ. شان- the China Jinggangshan Executive Leadership Academy in Jinggangshan-واقع شده است شهری که به‌عنوان «مهد انقلاب چین» شناخته می‌شود. ساخت‌وساز نخستین پردیس آکادمی در ۲۰ ژوئن ۲۰۰۳ آغاز شد، در پایان سال ۲۰۰۴ به پایان رسید و در مارس ۲۰۰۵ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. محوطه پردیس ۴۴ هکتار، با مساحت ۶۰۰۰۰ متر مربع و ظرفیت کل اسکان ۵۰۰ کارآموز را دارد. تأسیس این آکادمی یک تصمیم استراتژیک توسط کمیته مرکزی حزب کمونیست چین برای پیشبرد آرمان بزرگ «سوسیالیسم با خصوصیات چینی» بود. حزب به دنبال حرکتی مهم برای تقویت آموزش رهبری و ایجاد رهبری با کیفیت بالا در چین بود.

شی جین‌پینگ -رهبر کنونی جمهوری خلق چین- از این آکادمی بازدید کرد و دستورالعمل‌های مهمی را در مورد کار آکادمی در اکتبر ۲۰۰۸ ارائه کرد. ژیانگ زمین، رهبر پیشین حزب، نیز نام آکادمی را هنگام آغاز ساخت پردیس ذکر کرده بود هنگامی‌که این آکادمی رسماً افتتاح شد، هو جین‌تائو پیام تبریکی ارسال کرد و انتظارات زیادی از گسترش آن داشت. ژنگ کینگونگ- Zeng Qinghong- مسئول کارهای مقدماتی آکادمی بود.

پشتیبانی از وزارتخانه‌های کمیته مرکزی حزب کمونیست چین، کمیته استانی استان جیانگشی، دولت استانی جیانگشی و همچنین کمیته محلی حزب کمونیست و دولت از جمله اهداف این مرکز است. با این حال، این آکادمی یک پایگاه آموزشی در سطح ملی است که در زمینه‌های مختلف برای مقامات حزبی و دولتی، مدیران شرکت‌ها، متخصصان و افسران نظامی آموزش می‌دهد از جمله این زمینه‌ها: تاریخچه حزب کمونیست، تشکیلات سازی حزبی، تاریخ سنّت انقلابی و… است. همان‌گونه کمیته مرکزی حزب کمونیست خواسته است، این آکادمی پایگاهی در راستای آموزش سنت انقلابی و آموزش در خصوص وضعیت‌های اساسی ملّی به‌منظور تحریک کادرهای حزب برای حفظ شور انقلابی خود است! همچنین این آکادمی بستری برای ارتقای کیفیت و توانایی‌های رهبری و دریچه‌ای برای تبادل و همکاری بین‌المللی، با پیروی از اصول حقیقت‌جویی از حقایق، همگام با زمانه، حفظ سبک مبارزه سخت و اعمال قدرت دولتی برای مردم است. این آکادمی توسط دولت مرکزی تأمین می‌شود و توسط دپارتمان سازمان‌دهی نیروی انسانی کمیته مرکزی حزب کمونیست بر آن، نظارت می‌شود.

کمیته حزب استان جیانگشی به مدیریت آکادمی کمک می‌کند و شورای آکادمی مسئول فعالیت‌های روزانه است. به‌طور کلی، آکادمی دارای شش دپارتمان با ۲۷ بخش است از جمله: اداره کل، اداره امور آموزشی، دپارتمان آموزش، دپارتمان تبادلات بین‌المللی و تدوین برنامه، دپارتمان آموزش و تحقیقات علمی، دپارتمان منابع انسانی (کمیته حزبی مؤسسه). یکی از شعارهای این آکادمی، بالا نگه‌داشتن پرچم سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی است. از این رو، از راهنمای مارکسیسم-لنینیسم، تفکر مائو دونگ، نظریه دنگ شیائوپینگ، نظریه «نمایندگی سه وجهی یا سه نمایندگی»-Three Represents-ژیانگ زمین، چشم‌انداز علمی توسعه و اندیشه شیء. جین. پینگ در مورد سوسیالیسم با مختصات چینی در عصر جدید پیروی می‌کند. از جمله موارد مورد توجّه این آکادمی تمرکز بر آموزش روحیه حزبی، رفتار حزبی و نظم و انضباط حزب و بازدید از محل به‌عنوان حالت اصلی آموزشی همراه با سخنرانی، آموزش صوتی و تصویری، مطالعه موردی، مصاحبه، تمرین اجتماعی و سمپوزیوم است. این آکادمی تلاش می‌کند تا به‌عنوان پایگاه آموزشی جهت حفظ روح حاکم بر حزب خدمت کند.

مدارس استانی حزب

مدارس حزب کمونیست در سطح استانی عمدتاً کادرهای سطح ادارات استانی و شهری را آموزش می‌دهند، اگرچه برخی از آن‌ها به مدرسه مرکزی حزب کمونیست می‌روند. مدارس حزبی در سطح مادون استانی نیز کادرهای ادارات سطح کانتی‌ها و شهرداری و شهرستان‌ها را آموزش می‌دهند. مدارس حزبی فرعی در سطوح شهرداری، شهرستان و شهرستان وجود دارد. «مدارس حزب استانی» ( the Provincial Party schools) از نظر اداری مستقیماً زیر نظر کمیته استانی حزب هستند، درحالی‌که «مدارس مدیریت استانی» (the provincial schools of administration) زیر نظر دولت استانی هستند، اما اغلب در محل مشترک قرار دارند.

در اصل سه نوع دوره آموزشی در این مدارس حزبی استانی وجود دارد که در واقع، کلاس‌های اصلی به دو نوع فرعی کلاس‌های آموزشی پیشرفته و دوره‌های مکاتبه‌ای کلاس‌های آموزشی معمولی تقسیم می‌شوند و دارای مدارک تحصیلی کارشناسی ارشد یا دکتری هستند. کتاب‌های درسی مورد استفاده در این مدارس، تأکید بر «سه اصل» و «پنج حوزه معاصر» دارد. سه اصل عبارت‌اند از: (۱) مارکسیسم-لنینیسم، (۲) تفکر مائو دونگ و نظریه دنگ شیائوپینگ است. پنج حوزه معاصر عبارت‌اند از: (۱) اقتصاد جهان معاصر، (۲) علم و فناوری جهان، (۳) نظام حقوقی جهان، (۴) ارتش‌های جهان و دفاع ملّی چین و (۵) جریان‌های اندیشه‌ای ایدئالیسم در سطح جهانی.

برنامه درسی مدارس استانی و مادون استانی حزب کمونیست عموماً منعکس‌کننده برنامه مدرسه مرکزی حزب در پکن است، اما آن‌ها از استقلال قابل‌توجهی در ساختار دوره‌های خود بر اساس نیازها و شرایط محلی استفاده می‌کنند. درحالی‌که مدارس حزبی استانی تعداد زیادی از کادرهای سطح محلی را آموزش می‌دهند و برنامه‌های درسی خود را در سال‌های اخیر اصلاح و حرفه‌ای کرده‌اند، کیفیت کلی آموزش آن‌ها نابرابر است. در برخی از مدارس اطلاعات جعلی حضوروغیاب و مدارک تحصیلی تقلبی مشکل وجود دارد. تا حدودی، این بدعهدی برآمده از نیاز به درآمد بود، اگرچه این مدارس بشدت توسط ارگان‌های حزبی و دولتی حمایت می‌شوند. با وجود چنین موارد تخلفات، سیستم مدرسه حزبی اغلب اولین آموزش پس از متوسطه است که بسیاری از کادرهای محلی دریافت می‌کنند. بنابراین برخی از آموزش‌های اساسی در مهارت‌های کلیدی اداری و نیز تلقین ایدئولوژیک و پایبندی به دستورالعمل‌های حزب ارائه می‌دهد. بررسی ساختارهای اداری تعدادی از مدارس حزبی استانی، یکنواختی قابل‌توجهی را نشان می‌دهد، اگرچه به نظر می‌رسد که تنوع زیادی در محتوای برنامه‌های درسی وجود دارد.